Zelfgemaakt sap van verse, eventueel biologische, ingrediënten is het beste wat je kunt drinken. Het is gezond en lekker en je kunt elke dag nieuwe heerlijke variaties maken. Bovendien weet je altijd precies wat er in zit en krijg je een puur, volledig natuurlijk drankje zonder kunstmatige toevoegingen. De enige vraag is, welk toestel moet je gebruiken? We maken een onderscheid tussen de slowjuicer en de sapcentrifuge. Je kunt ze met elkaar vergelijken en beslissen wat het meeste aan jouw behoeften voldoet. Puur vanuit gezondheidsstandpunt kunnen we nu al zeggen dat de slowjuicer de voorkeur geniet boven de sapcentrifuge.
Wat is een sapcentrifuge en hoe werkt het
Zoals de naam al aangeeft, wordt dit type apparaat aangedreven door middelpuntvliedende kracht. De gebruikte groenten en fruit worden geplet met een wrijvingsschijf. Tegelijkertijd draait de container om zichzelf heen, waardoor in sommige gevallen snelheden tot 15.000 omwentelingen per minuut kunnen worden bereikt. De resulterende centrifugale kracht zorgt ervoor dat het sap uit de stukken fruit en groenten wordt “gesponnen”. Deze stroomt via een tuit naar buiten, terwijl de pulp in een andere container wordt geleid.
Hoge draaisnelheden zorgen ervoor dat het fruit en de groenten snel worden geperst en dat zelfs grote hoeveelheden snel kunnen worden verwerkt. Daarom worden centrifuges vooral in de horeca vaak gebruikt. De hoge omwentelingen ontwikkelen echter vaak warmte. Hierdoor kunnen waardevolle voedingsstoffen zoals vitaminen en enzymen uit het sap worden verwijderd. Bovendien komt er zuurstof in het sap terecht. Dit beïnvloedt de kwaliteit van de ingrediënten en de smaak. Het vermindert ook de houdbaarheid.
Door het hoge wattage en de vaak grote toevoergoot kun je zelfs harde vruchten en groenten zoals bieten, appels of selderij met een centrifugale sapcentrifuge persen zonder veel voorbereiding of overbelasting van de machine.
Wat is een slowjuicer en hoe werkt het
In een slowjuicer, ook wel bekend als een langzame sapmachine of koude sapmachine, worden de vruchten en groenten mechanisch geëxtraheerd door het geperste product met een krachtige golf te pletten. Dit gebeurt bijvoorbeeld door een roterende snijmachine die de ingrediënten tot pulp verwerkt en ze vervolgens door een zeef drukt. Andere toestellen persen het sap uit de vruchten en groenten met langzaam draaiende persschroeven. Andere machines zijn uitgerust met tegengesteld draaiende perswalsen die het geperste product verbrijzelen.
Dit proces produceert ook pulp dat droger is dan in een centrifuge. Het aantal omwentelingen van een goede slowjuicer ligt meestal tussen de veertig en tachtig omwentelingen per minuut. Je kunt spreken van een koude sapcentrifuge tot een maximum van tweehonderd omwentelingen per minuut. Er is nauwelijks warmte en dus oxidatie, zodat waardevolle vitaminen en vitale stoffen beter behouden blijven. Het gevaar van oxidatie is het laagst bij perswalsen, omdat deze met hun gladde oppervlak het laagste zuurstofgehalte hebben. Als de persrollen ook ingebouwde magneten hebben, blijft het mineraalgehalte van het sap bijzonder hoog.
Een ander voordeel van de slowjuicer is dat deze ook moeilijk persbare producten kan verwerken zoals kruiden (peterselie, brandnetels, munt…), bessen, bladgroenten (bijv. kool of spinazie), grassen, wilde kruiden en spruiten. Zelfs zachte en harde producten kunnen bijna moeiteloos worden geperst met een goede koude pers. Het enige belangrijke is dat je afwisselend zachte en harde ingrediënten toevoegt. Er zijn verschillende vormen van slowjuicers. Zo zijn er toestellen waarbij de ingrediënten horizontaal of verticaal worden toegevoegd.
Waarom is oxidatie schadelijk
Iedereen gaat ervan uit dat je het verse sap niet alleen vanwege de heerlijke smaak zelf bereidt. Je verwacht toch ook een positief effect op de gezondheid en het welzijn. Natuurlijk, hoe meer voedingsstoffen het sap bevat, hoe hoger het effect. Daarom willen we het onderwerp “oxidatie” nader bekijken.
Zoals hierboven vermeld, komt er bij het persen met een centrifuge of ook bij het gebruiken van een high-speed blender zoals een Blendtec blender veel zuurstof bij het geperste product. Het gevolg: het oxideert. Het is als een appel als je hem opensnijdt. Het wordt snel bruin op de snijvlakken. Oxidatie is per definitie een chemische reactie waarbij elementen zuurstof absorberen of combineren met zuurstof. Tijdens dit proces komt energie vrij. Deze energie wordt opgewekt, omdat de oxiderende stof elektronen afgeeft.
Dit verandert of vernietigt zelfs de bestaande stoffen, vooral waardevolle vitaminen en enzymen. Als je een vers geperst sapje drinkt, wil je het gebruiken om energie op te doen. Als deze energie echter al tijdens het persproces in de centrifuge aan de ingrediënten wordt onttrokken, is er minder energie beschikbaar voor je lichaam. Natuurlijk zullen er nog steeds vitaminen en enzymen in het sap aanwezig zijn maar soms aanzienlijk minder dan wanneer je het maakt met een goede, zacht werkende langzame juicer met aanzienlijk minder omwentelingen.
Laten we nu opnieuw kijken naar de belangrijkste aspecten van de twee soorten apparaten.
Een overzicht van de sterke en zwakke punten van een snel draaiende sapcentrifuge.
De voordelen van een sapcentrifuge:
- door de overwegend grote vulschacht hoef je de ingrediënten niet of maar licht te hakken
- door de hoge toerentallen tot 15.000 omwentelingen per minuut is snel grotere hoeveelheden sap maken mogelijk
- beide punten betekenen dat er minder tijd nodig is voor het persen
- centrifugale sapcentrifuges zijn vaak goedkoop in termen van aanschafkosten. Je kunt ze soms al krijgen vanaf iets meer dan 40 Euro. De beste sapcentrifuges kunnen ook meer dan enkele honderden euro’s kosten.
Nadelen van een centrifugale sapcentrifuge:
- de centrifugale kracht ontwikkelt veel warmte en een hogere oxidatie. Hierdoor verliest het sap soms aanzienlijk aan kwaliteit. Het heeft een lager gehalte aan voedingsstoffen en is niet zo aromatisch van smaak
- de geoxideerde ingrediënten zorgen ervoor dat de sappen sneller bederven en je ze niet lang kunt bewaren
- centrifuges hebben problemen met lang-vezelige ingrediënten zoals wilde kruiden, grassen zoals tarwegras of gerstgras, kool of selderij
- het reinigen van de apparatuur is gecompliceerder en de messen verliezen sneller hun scherpte
- een centrifugale fruitpers ontwikkelt een relatief hoog geluidsniveau tijdens het gebruik
- de sapopbrengst is lager
Een overzicht van de sterke en zwakke punten van een slowjuicer
Voordelen van een slowjuicer:
- het geperste materiaal wordt zachtjes geperst; daarom bevat het sap nog veel vitaminen en enzymen van de gezonde ingrediënten.
- Je kunt ook lang-vezelige ingrediënten zoals tarwegras met een sapmachine persen en zo gezonde groene sappen met waardevolle chlorofyl (bijv. van wilde kruiden) verkrijgen
- het geproduceerde sap heeft een fijnere consistentie en is homogener; bovendien wordt er tijdens de productie nauwelijks schuim gevormd
- een langzame sapcentrifuge levert meestal een grotere sapopbrengst op dan een centrifugale pers
- bovendien werken dit soort machines met een lager geluidsvolume
- met een slowjuicer kun je meer variëren; je kunt het bijvoorbeeld gebruiken om ijs of pasta te maken
Nadelen van een slowjuicer:
- slowjuicers hebben deels een kleinere toevoer, hoewel er nu ook enkele toestellen zijn met een XXL-opening
- daarom moet je bij sommige modellen rekening houden met een langere voorbereidingstijd, omdat je de ingrediënten kleiner moet snijden
- bovendien heb je meer kans op verstopping bij het persen als je te veel ingrediënten in een keer toevoegt
- al deze factoren zorgen ervoor dat het persen met een langzame juicer langer duurt
- de aankoopkosten voor een slowjuicers zijn meestal hoger. Met goede machines beginnen ze bij ongeveer 200 Euro en gaan ze tot 550 Euro en in individuele gevallen soms nog meer.
Conclusie
Ervaren gebruikers, voor wie gezondheid bijzonder belangrijk is, geven de voorkeur aan de slowjuicer. Als er veel groen wordt geperst, is een horizontale slowjuicer geschikter. Anders zal een verticale slowjuicer in de meeste gevallen volstaan. De slowjuicer ligt duidelijk voor op de centrifugale sapcentrifuge en dit type is dan ook aan te raden. Dit geldt vooral als je belang hecht aan het zo hoog mogelijke gehalte aan voedingsstoffen en het volle aroma van het sap. De ietwat langere tijd die nodig is voor de bereiding is verwaarloosbaar en met een beetje ervaring zijn er nauwelijks blokkades tijdens het slowjuicen.
Als je regelmatig vers geperste sappen wilt produceren, is het de moeite waard om te investeren in een slowjuicer. Het sap smaakt aromatischer, gaat langer mee, ziet er aantrekkelijker uit, voelt beter aan in de mond en levert in grote hoeveelheden waardevolle voedingsstoffen in de ingrediënten.